Avrupa Birliği-Türkiye ilişkileri, Avrupa Ekonomik Topluluğu’nun 6 ülke tarafından kurulmasının ardından Türkiye’nin ortaklık için 31 Temmuz 1959'da yaptığı başvuruyla başlamıştır. AET Bakanlar Konseyi Türkiye'nin ortaklık başvurusunu kabul etmiş ve yapılan hazırlık görüşmelerini takiben 12 Eylül 1963 tarihinde 'Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında bir Ortaklık yaratan Anlaşma' olan Ankara Anlaşması imzalanmıştır.

13 Kasım 1970 tarihinde imzalanan ve 1973 yılında yürürlüğe giren Katma Protokol'de, Gümrük Birliği öncesi geçiş döneminin hükümleri ve tarafların üstleneceği yükümlülükler belirlenmiştir.

1980 askeri darbesiyle kesintiye uğrayan ilişkiler, Türkiye’nin 14 Nisan 1987’de yılında yaptığı tam üyelik başvurusuyla ivme kazanmıştır. Komisyon 1989 yılında verdiği cevapta, kendi iç pazarı tamamlama sürecinden önce yeni bir üye kabul edemeyeceğini bildirmiş, öncelikle Gümrük Birliği’nin tamamlanması önerilmiştir.

AB-Türkiye ilişkileri, 1993 tarihinde Gümrük Birliği müzakerelerinin başlaması ile yeni bir boyut kazanmıştır. İki yıllık müzakerelerden sonra Ortaklık Konseyi'nin 1/95 sayılı kararıyla Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliği 1 Ocak 1996’da yürürlüğe girmiştir.

12-13 Aralık 1997’de Lüksemburg'da yapılan Avrupa Birliği Zirvesinde Türkiye'nin AB’ye tam üyelik için ehil olduğu fakat siyasi ve ekonomik alanda tam üyelik müzakerelerine başlamayı engelleyen sorunlara sahip olduğu belirtildi

AB Komisyonu tarafından 13 Ekim 1999 tarihinde açıklanan Türkiye için ikinci İlerleme Raporu’nda Türkiye’ye üyelik perspektifi verilmesi önerilmiş ve bunun sonucunda Aralık 1999’da toplanan Helsinki Zirvesi’yle Türkiye, AB’ye üyeliğe aday ülke olarak kabul edilmiştir.Zirvede Türkiye’nin diğer aday devletlere uygulanan aynı kriterler temelinde Birliğe katılmaya yönelmiş bir aday devlet olduğu vurgulanmıştır. Helsinki'de alınan kararlar AB-Türkiye ilişkilerinde bir dönüm noktasıdır.

AB Konseyi tarafından resmen 8 Mart 2001 tarihinde kabul edilen Katılım Ortaklığı Belgesi, AB'nin katılım kriterlerinin karşılanması yönünde ilerleme kaydedilmesi amacıyla Türkiye için önceliklerin belirlendiği bir yol haritasıdır. Katılım Ortaklığı Belgesi'nin amacı, Komisyon'un Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliği yolunda kaydettiği ilerlemeye ilişkin 2000 yılı Düzenli Raporu'nda tanımlanan çalışma gerektiren öncelikli alanları, bu öncelikleri hayata geçirmek için Türkiye'ye sağlanmış olan mali olanakları ve bu yardımların tabi olacağı şartları tek bir çerçeve altında bir araya getirmektir. Türk hükümeti bu Katılım Ortaklığı Belgesi ışığında 19 Mart 2001'de Müktesebat'ın Üstlenilmesi için Ulusal Programı (UP) kabul etmiştir.

Bu gelişmeler ışığında Avrupa Komisyonu Türkiye ile ilgili olarak gözden geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi’ni 25 Mart 2003’te yayımladı. Türk hükümeti de Ulusal Programı yeniden güncellenerek 24 Temmuz 2003’te Resmi Gazete’de yayımladı. Kamuoyuna açıklanan gözden geçirilmiş Ulusal Program’da, kısa vadeli ve orta vadeli hedefler net bir şekilde belirtiliyor. 2004 yılının Aralık ayında Brüksel'deki AB Konseyi Zirvesi'nde, Avrupa Komisyonu'nun 6 Ekim 2004'te hazırladığı rapor ve tavsiye kararı doğrultusunda Türkiye ile müzakerelerin 3 Ekim 2005 tarihinde başlamasına oybirliğiyle karar verildi. Müzakere süreci tam üyelik perspektifi doğrultusunda 3 Ekim 2005 tarihinden itibaren başladı. 20 Ekim 2005 tarihinde Brüksel’de Bilim ve Araştırma konu başlığıyla başlayan tarama sürecinin bir yıl içerisinde tüm başlıklarda bitirilmesi öngörülmektedir.