Ülkemizin sahip olduğu doğal kaynaklarının sürdürülebilir kalkınma ilkeleri çerçevesinde kullanılması ve fiziksel mekana yansıtılmasını sağlayan en önemli araç, Avrupa Birliği ülkelerinde de kabul edildiği gibi üst ölçekli fiziksel planlardır. Ülkemizde, üst ölçekli fiziksel planlar ise çevre düzeni planları olarak adlandırılmaktadır.

Çevre Düzeni Planları, çevreye duyarlı planlama konsepti esas alınarak hazırlanması gereken, kentsel işlevlerin mekansal organizasyonunu düzenleyen ve ekolojik dengeyi sağlayan (1/200.000, 1/100.000, 1/50.000 ve 1/25.000  ölçekli) planlardır.

Bugüne kadar ülkemizde yapılmış olan çevre düzeni planları çevreye  duyarlı planlama anlayışı göz ardı edilerek, parçacı bir anlayışla ve yeterli bir ön araştırma yapılmaksızın hazırlanmıştır. Bunun sonucunda plansız kentleşme, tarım arazilerinin amaç dışı kullanımı, jeolojik sakıncalı alanların iskana açılması, doğal ve tarihi değerlere sahip alanların korunamaması, kıyı alanlarının betonlaşması, kirlilik (hava, su, toprak) gibi önemli çevresel sorunlar ortaya çıkmıştır.

Günümüzde, çevre sorunları oluştuktan sonra giderilmesi yerine, koruma-kullanma dengesini sağlayarak sorunların oluşmasını baştan önlemek dünyada takip edilen en önemli yöntemdir. Bunu sağlayan en iyi enstrüman, çevre düzeni planlarıdır. Bu sebeple, birçok gelişmiş ülkede ve özellikle Avrupa Birliği ülkelerinde üst ölçekli planlar ile arazi kullanım kararları belirlenerek strateji ve politikalar geliştirilmiştir.
Sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak üzere, planlama sınırları içinde kentsel ve kırsal gelişmeler ile sanayi, tarım, turizm, ulaşım gibi sektörel gelişmeleri de değerlendirecek, koruma-kullanma dengesini kurmada önemli veri teşkil edecek, stratejik kararlar ile arazi kullanım kararları potansiyelleri ve sınırlayıcılarının belirlendiği ve planlama sınırları içinde alt ölçekli planlara esas olacak çevre düzeni planlarının hazırlanmasıdır.
5538 sayılı Kanun ile; 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunlarında yapılan düzenlemelerle getirilen yetki doğrultusunda, 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı 22.08.2006 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı tarafından onaylanmıştır. 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı; 3194 sayılı yasa gereği 28.08.2006 – 28.09.2006 tarihleri arasında bir ay süre ile askıya çıkarılmıştır.